سیویل سان
تولید کننده تجهیزات قالب بندی بتن
قالب بندی

ضوابط طراحی قالب

فهرست محتوا

ضوابط طراحی قالب عبارتند از:

۱)  روش های طراحی قالب ها   ۲) سیستم های سازه ای قالب ها   ۳) انواع بارهای وارد بر قالب

 

روش های طراحی قالب

قالب ها از انواع مواد و مصالح ساخته می شوند، در یک سیستم قالب بندی ممکن است در عین حال از چند نوع مصالح نیز استفاده می شود. گاهی اوقات به ویژه در ساختمان های بتن آرمه، ممکن است سازه اجرا شده طبقات زیرین به عنوان بخشی از سیستم قالب بندی نیز استفاده کرد.

روش های طراحی قالب بتن به صورت زیر می باشد :

اعضای چوبی : این اعضا را معمولا به روش تنش مجاز با استفاده از ضوابط طراحی ساختمان های چوبی، طراحی می کنند.

سایر اعضای قالب : دیگر اعضای سیستم قالب بندی که با فولاد، آلومینیوم، مواد پلیمری یا بتن ساخته می شوند، که بر اساس آیین نامه ها و مقررات و ضوابط مربوطه صورت می گیرد.

 

اسناد و مدارک فنی قالب های بتن

جزئیات و ضوابط اسناد و مدارک فنی قالب ها مانند نقشه ها، مشخصات فنی، دفترچه محاسبات و… بایستی مبتنی بر اصول کلی مهندسی ساختمان و بتن و همچنین آیین نامه ها و مقررات ملی مربوطه باشند. اسناد و مدارک فنی قالب ها بایستی به صورت زیر باشد:

  • نوع مصالح مصرفی در قالب
  • ابعاد و اندازه های اعضا
  • جزئیات اتصالات اعضا
  • مرجع محاسبات
  • بارهای طراحی، روش های طراحی و ضرایب اطمینان
  • جزئیات تاثیر روش اجرای کار و توالی مراحل اجرای کار بر بارهای طراحی و محاسبات سازه قالب
  • جزئیات روش آب بندی اجزای قالب به منظور جلوگیری از خروج شیره بتن از قالب
  • جزئیات دقیق روش اجرای کار و توالی مراحل کار، هم در قالب بندی و هم در قالب برداری
  • جزئیات مهارهای افقی، بست ها و قیدها و سیستم تامین صلیب جانبی سازه قالب
  • جزئیات سوراخ های تعبیه شده در قالب برای خروج آشغال و  آب حاصل از شستشوی قالب پیش از بتن ریزی و نیز برای بازرسی احتمالی داخل قالب
  • جزئیات درزهای اجرایی و قطعات لازم برای اجرای درز به شکل های خاص، به منظور تامین پیوستگی مناسب بین بتن های دو طرف درز
  • جزئیات روش های به کار برده شده برای تامین آب بندی سازه بتن آرمه در حال اجرا در هنگام بهره برداری، از جمله واتر استاپ ها، تیرهای زیر سری و نظایر آنها
  • جزئیات سوراخ های زه کش برای خروج آب پشت دیوار،در قالب های دیوار حائل و نظایر آن ها
  • جزئیات سوراخ های احتمالی کار گذاشته شده برای پمپاژ بتن و ورود ویبراتور به درون قالب
  • جزئیات روش تنظیم و جانمایی قالب در محل خود
  • جزئیات سکوی کار و سایر سکوهای ویژه نصب و بر پایی قالب
  • جزئیات تامین شرایط برای جلوگیری از سقوط آزد بتن در ارتفاع بیش از ۱/۲m
  • جزئیات نوع ویبراتورهای خارجی یا قالب های بدنه، در صورت استفاده و محل و جزئیات نصب آن ها بر روی قالب
  • جزئیات اجرا و محل قرارگیری لوله ها و مجزاهای مدفون در بتن، از جمله لوله ها و مجزاهای آب و فاضلاب، برق و گاز  و….
  • جزئیات خاص قالب های ویژه، نظیر قالب های بالا رونده، قالب های لغزنده، قالب های تونلی و …

 

سیستم های سازه ای قالب ها

سیستم سازه ای قالب شامل موارد زیر می باشد:

سیستم سازه ای قالب های دال

  • بارهای قائم وارد بر این قالب ها مستقیما بر صفحه رویه قالب وارد می آید.
  • این بارهای وارده از طریق صفحه ی رویه به تیرچه ها و از طریق تیرچه ها به تیرک ها از طریق تیرک ها به پایه ها منتقل می شوند.

سیستم های سازه ای قالب های دیوار

  • در این قالب ها فشار رانشی بتن تازه بر صفحه رویه قالب وارد می آید.
  • نیروی ناشی از این فشار از طریق صفحه رویه به پشت بندهای قائم و از طریق پشت بندهای قائم به پشت بندهای افقی که ولت نامیده می شود منتقل می گردند.
  • وادارها نیروی ناشی از بار باد و نیروی ناشی از ضربه ها و نیروهای حین کار را تحمل می کنند.

سیستم سازه ای قالب های ستون

  • در این نوع سیستم فشار رانشی بتن تازه بر صفحه رویه قالب وارد می آید.
  • این نیروها به پشت بندهای قالب منتقل می شوند.
  • نیروهای ناشی از رانش بتن تازه موجب ایجاد نیروی کششی در یوغ می گردد.
  • وادارها نیروی ناشی از بار با دو نیز ناشی از ضربه ها و نیروهای حین کار را تحمل می کنند.

انواع بارهای وارد بر قالب

قالب ها را بایستی به گونه ای طراحی کرد که بتوان بارهای وارده را پیش از آنکه سازه بتنی مقاومت کافی را به دست آورد، با ایمنی مناسبی را تحمل کنند. بارهای وارده بر قالب بتن عبارتند از:

بارهای قائم

بارهای قائم به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند:

بارهای مرده: شامل وزن قالب بتن و ملحقات آن به علاوه وزن بتن تازه ریخته شده و وزن آرماتور درون آن

بارهای زنده: شامل وزن کارگران، وسایل و تجهیزات، مواد و مصالح انبارشده روی قالب، عبور کارگران، ضربات ناشی از اجرای کار و……

بارهای جانبی ناشی از فشار رانشی بتن تازه

بارهای جانبی ناشی از فشار رانش بتن تازه اساسا بر قالب های ستون ها، دیوارها، دیوارهای طرفین قالب های فونداسیون و دیوارهای طرفین قالب های تیر وارد می آیند. بارهای جانبی ناشی از موارد زیر می باشد:

  • بارهای ناشی از فشار و مکش حاصل از بار باد
  • بارهای ناشی از رانش بتن تازه
  • بارهای ناشی از تغییرات دما

نکته

عوامل موثر بر بارهای جانبی ناشی از فشار رانشی بتن تازه که بر قالب ها وارد می شوند عبارتند از:

  • سرعت بتن ریزی
  • دمای بتن تازه
  • ارتفاع بتن ریزی

منظور ازسرعت بتن ریزی، مقدار ارتفاع بتنی است که در واحد زمان ریخته می شود. دمای بتن ریزی در حدود ۴۰_۵ درجه سانتی گراد فرض شده است.

 

بارهای افقی

در قالب های افقی نظیر قالب های دال افقی و نظیر آن، نیروی برکنش وارد بر قالب ها را می توان بر اساس  بارهای وارد بر ساختمان (بر اساس مبحث ششم مقررات ملی ساختمان) به دست آورد. باید توجه داشت که نیروی برکنش از جمله نیروهای قائم وارد بر قالب محسوب می شود.

چند نکته مهم

  • نیروی باد در راستای قائم و در جهت پایین به بالا بر قالب وارد می شود.
  • در صورتی که نیروی باد اثر کاهنده بر روی بارهای ثقلی مرده و زنده داشته باشد نباید آن را در نظر گرفت.
  • نیروهای برکنش به ویژه از نظر طراحی اتصال پایه های قالب های قائم و دوختن آن ها به زمین یا کف و نیز به خود قالب بسیار مهم می باشد. برای طراحی به این منظور باید شرایط قالب را پیش از اجرا، یعنی پیش از وارد آمدن بارهای حین اجرا و وزن کارگران و بتن دال و نظایر آن ها را باید در نظر گرفت.
۴.۳/۵ - (۳ رای)
تیم تولید محتوا سیویل سان

درباره تیم تولید محتوا

ما در تیم تولید محتوای سیویل سان در تلاش هستیم تا بهترین مقالات آموزشی در زمینه ابزار و مصالح ساختمان را تهیه کنیم، با ما همراه باشید.

جدیدترین مقالات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *