مشاوره رایگان
لطفا فرم زیر را تکمیل بفرمایید.
واتر استاپ یک نوار مقاوم و کاربردی در سازههای بتنی است که برای جلوگیری از نشتی آب و سایر مایعات از طریق درزها و مفاصل بتنی استفاده میشود. عملکرد واتر استاپ به این صورت است که با ایجاد یک مانع در محل درز، از نفوذ آب به قسمتهای دیگر سازه جلوگیری میکند. این نوارها در محل مورد نظر نصب میشوند و با بتن ترکیب شده و در سازه ثابت میشوند.
واتراستاپ (WaterStop) یا نوار آببند، یک قطعه لاستیکی است که برای آببند کردن مفاصل سازههای بتنی به کار میرود. در واقع، مفاصل و محلهایی که دو بتن کنار هم قرار میگیرند، بیشترین ضعف را در برابر نفوذ آب دارند. واتراستاپها با طولانی کردن مسیر جریان آب، از نفوذ آن به داخل درزها و شکافهای بتن جلوگیری کرده و مسیر آب را هدایت میکنند تا از نفوذ آن به نقاط آسیبپذیر بتن جلوگیری شود. نوار آببندکننده با جلوگیری از نفوذ آب به داخل بتن مسلح و سازه، موجب افزایش دوام و طول عمر سازه شده و از تخریب و پوسیدگی آن جلوگیری میکند. واتراستاپها معمولاً از مواد لاستیکی و پلیمری مانند PVC و لاستیکهای طبیعی و مصنوعی ساخته میشوند.
واتراستاپها بر اساس معیارهای مختلفی از جمله جنس، محل قرارگیری و کاربرد به انواع مختلفی تقسیم میشوند. در این قسمت، به بررسی هرکدام از این انواع میپردازیم.
واتراستاپ بر اساس جنس به انواع زیر تقسیم میشوند:
در این قسمت، به بررسی هرکدام از این انواع خواهیم پرداخت.
نوار آببند PVC یا پلیوینیل کلراید یکی از پرکاربردترین انواع واتراستاپها است. این نوار آببند مقاوم، یک نوار لاستیکی انعطافپذیر با الاستیسیته بالا میباشد. همچنین، این واتراستاپها دارای مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی و دوام زیادی هستند. این نوارها معمولاً در رنگهای زرد و آبی تولید میشوند، اما در رنگهای دیگری مانند سبز و قرمز و مشکی نیز موجود باشند. رایجترین طول رولهای واتراستاپ پیویسی ۲۵متر است، اما بسته به تولیدکننده، ممکن است در طولهای دیگری مانند ۲۰ یا ۳۰ متر نیز تولید شود.
این واتراستاپ در برابر آبهای با فشار کم یا زیاد عملکرد خوبی دارد و برای انواع درزهای اجرایی و انبساطی قابل استفاده است. نوار آببند PVC در انواع سدها و مخازن آب، استخرها و تصفیهخانهها، تونلها و مترو، فونداسیونها و پارکینگهای زیرزمینی و سایر سازههای بتنی در معرض فشار آب کاربرد دارد. همچنین از مزایای این نوار آببند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
این واتراستاپ از مواد هیدروفیلی (مواد متورمشونده) مانند پلیمرهای هیدروفیلی (از جمله پلییورتانهای مخصوص) یا لاستیکهای اصلاحشده با مواد جاذب آب تولید میشود. هیدروفیل به معنای «آبدوست» است و به موادی گفته میشود که آب را جذب میکنند و با جذب آب، متورم و حجیم میشوند. این نوار آببندکننده که بر پایه لاستیک می باشد، در تماس با آب دچار تورم کنترلشده میشود تا درزها و شکافهای موجود در بتن را مسدود کرده و از نفوذ آب به داخل بتن جلوگیری کند. این نوع واتراستاپ بهویژه در درزهای اجرایی، نقاط قطع بتنریزی و ترکهای ریز سازههای بتنی کاربرد دارد.
این واتراستاپها برای درزهای اجرایی در تونلها و مترو، فونداسیون و دیوارهای زیرزمینی، استخرها و تصفیهخانهها، سیستمهای آب و فاضلاب و سازههای بتنی در معرض نشت آب کاربرد دارند. از مزایای واتراستاپ هیدروفیلی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
واتراستاپ بنتونیتی از بنتونیت سدیم فعال (نوعی خاک رس اصلاحشده با خاصیت متورمشونده) و ماتریس بنتیل رابر تولید میشود. این نوارهای آببند دارای خاصیت ارتجاعی بسیار خوبی هستند. در هنگام نصب و پیش از بتنریزی، به هیچوجه نباید در معرض رطوبت قرار گیرد و نباید هیچگونه انبساطی داشته باشد. واتراستاپ بنتونیتی یک ماده آبدوست است که در تماس با آب، دچار تورم شده و از عبور آب یا مایعات جلوگیری میکند. این نوار آببند برای درزهای اجرایی و محلهایی که ضخامت بتن کم است استفاده میشود. واتراستاپ بنتونیتی بسته به نوعش میتواند تا ۴۰۰ درصد متورم شود. از تفاوتهای این نوع واتراستاپ با واتراستاپ هیدروفیلی، کشش و انعطافپذیری کمتر در واتراستاپ بنتونیتی میباشد.
این واتراستاپها برای آببندی درزهای اجرایی با ضخامت کم، درزهای احتمالی و سطوح ناهموار، آببندی دور لولههایی که از میان اعضای سازهای عبور کرده و به دلیل تفاوت متریال دچار مشکل آببندی و عایق هستند، فونداسیون و دیوارهای زیرزمینی، تونلها و سازههای زیرزمینی، مخازن آب و تصفیهخانهها کاربرد دارند. از مزایای واتراستاپ بنتونیتی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
واتراستاپ فلزی نوعی نوار آببند فلزی است که در مقایسه با سایر نوارهای آببند، قدمت طولانیتری دارد و برای آببندی درزهای بتنی استفاده میشود. بیشترین کاربرد آن زمانی است که نیاز به مقاومت مکانیکی و مقاومت بالا در برابر فشار آب داریم. همچنین، این نوع آببند فلزی در برابر مواد نفتی و مواد شیمیایی عملکرد بهتری دارد. با این حال، امروزه استفاده از این واتراستاپها محدود شده است، زیرا گرانقیمت هستند و نصب و شکلدهی آنها دشوار است.
واتر استاپ با توجه به محل قرارگیری در عضو بتنی به سه دسته کلی تقسیم میشوند:
این واتراستاپ در کف اعضای سازهای (مانند کف فونداسیون یا محل اتصال کف به دیوار بتنی) قرار میگیرد. واتراستاپ کفی معمولاً هنگامی که ضخامت بتن کم است یا به دلیل آرایش متراکم آرماتورها نصب نوار آببند میانی سخت است، در کف عضو به کار برده میشود. این واتراستاپ از نشت و نفوذ آب از کف عضو سازهای جلوگیری میکند و جنس آن میتواند PVC، هیدروفیلی یا بنتونیتی باشد. نوار آببند کفخواب از جنس پیویسی معمولاً دارای یک رویه تخت است که روی سطح قرار میگیرد و رویه دیگر آن عاجدار و دارای برجستگی است که بتنریزی کاملاً روی قسمت آجدار انجام میشود. نوار آببند کفی در کف استخرها، تونلها، مخازن آب، سازههای دریایی و اسکلهها، دیوارهای حائل متصل به فونداسیون، پارکینگهای زیرزمینی و کف سازههای ضدآب کاربرد دارد. این نوار آببند میتواند تخت یا حفرهدار باشد.
این قطعه کاملاً داخل بتن و در میان عضو سازهای قرار میگیرد. جنس این نوار آببندکننده میتواند PVC، هیدوفیلی یا بنتونیتی باشد. نوار آببند میانی از جنس پیویسی معمولاً در دو رویه دارای برجستگی و عاج است که باعث میشود بهخوبی با بتن اتصال یابد و داخل بتن قفل شود، همچنین این واتراستاپ میتواند تخت یا حفرهدار باشد. نوار آببند میانی برای جلوگیری از نشت آب در دیوارهای مخازن آب و همچنین درزهای انبساطی و اجرایی تونلها و سازههای زیرزمینی، سدها و کانالهای آبیاری، پارکینگهای طبقاتی و سازههای ضدآب، دیوارهای حائل و فونداسیونهای عمیق و… کاربرد دارد. یکی از انواع کاربردی نوار آببند داخلی، واتراستاپ دمبلی (از جنس PVC) است که در این قسمت با آن آشنا میشویم.
در برخی از اعضای سازهای بتنی، به دلایل گوناگون از جمله حجم بالای بتنریزی و فشار هیدرواستاتیکی زیاد، ممکن است لبههای واتر استاپ در حین بتنریزی دچار پارگی و جدایی شوند. واتراستاپ دمبلی با طراحی خاص خود، دارای لبههای تقویتشدهای است که آن را برای مقاطع تحت فشار هیدرواستاتیکی بالا مناسب میسازد. این نوع واتر استاپ در دو طرف دارای برجستگیهای دایرهایشکل است که مقطع آن را شبیه به دمبل کرده است. این طراحی علاوه بر افزایش مقاومت مکانیکی، به بهبود چسبندگی بتن با نوار آببند نیز کمک میکند.
واتر استاپ روکار، که به آن درزگیر نواری نیز گفته میشود، برای درزهای اجرایی و انبساطی روی سطح خارجی اعضای سازهای مورد استفاده قرار میگیرد. این نوار آببند بهویژه در محلهایی به کار میرود که امکان استفاده از واتر استاپ میانی وجود ندارد یا واتر استاپ میانی خاصیت آببندی خود را از دست داده است.
واتر استاپ گوشه که معمولا از جنس پلی وینیل کلراید است، برای آببندی درز بتن در محل تقاطع سطوح طراحی شده است. این نوع واتر استاپ معمولاً بهصورت L یا V شکل تولید میشود و در اتصال دو سطح عمود بر هم (مانند اتصال دو دیوار یا دیوار و کف) به کار میرود. استفاده از این نوع واتر استاپ در ایران چندان رایج نیست.
درزها در سازههای بتنی به دلایل مختلفی از جمله جلوگیری از ترکخوردگی، کنترل حجم بتنریزی و کاهش تنشهای حرارتی ایجاد میشوند. برخی از این درزها ممکن است باعث نفوذ آب به داخل سازه شوند، بنابراین استفاده از واتر استاپ برای آببندی آنها ضروری است. دو نوع مهم از درزهای بتنی که نیاز به واتر استاپ دارند عبارتاند از:
واتر استاپهای PVC بر اساس کاربرد در درزهای بتن به دو دسته تقسیم میشوند. این دسته بندی صرفا برای واتراستاپ های PVC می باشد که بسته به کاربردشان در درزهای اجرایی یا درزهای انبساطی به دو نوع اصلی حفرهدار یا تخت تقسیم میشوند. انواع دیگر نوار آببند پیویسی (مانند واتراستاپهای کفی یا میانی) ممکن است حفرهدار یا تخت باشند.
این نوع واتراستاپ که ار جنس PVC است، دارای یک حفره یا حباب در وسط نوار است. این نوار آببند حبابدار بهویژه برای درزهای انبساطی مناسب است و حفره موجود در آن برای جذب حرکات انبساطی و انقباضی بتن طراحی شده است. در واقع، حفره این واتراستاپ در محل درز قرار میگیرد تا فشارها و تنشهای ناشی از انبساط و انقباض بتن را تحمل کند. این حبابها به واتراستاپ این امکان را میدهند که در برابر انبساط و انقباض، بهصورت انعطافپذیر حجم خود را تغییر دهند و پاسخگوی حرکت بتن باشند. بنابراین، آببندی سازه بهخوبی انجام میشود.
این نوع واتراستاپ PVC، بهصورت یک لایه بدون حفره تولید میشود و برای درزهای اجرایی مناسب است. تمامی واتراستاپها دارای آجهایی هستند که پیوستگی و چسبندگی به بتن را بهبود میبخشند. نوار آببند تخت در میان بتن قرار میگیرد و از نفوذ آب در درزهای اجرایی جلوگیری میکند. نصب و اجرای این نوع واتراستاپ نسبت به نوع حفرهدار آن آسانتر است.
واتر استاپها برای آببندی درزهای اجرایی و انبساطی بتن در انواع سازههای بتنی کاربرد دارند. از جمله این کاربردها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
یک نوار آببند استاندارد باید ویژگیهای زیر را داشته باشد:
این ویژگیها به تضمین عملکرد صحیح و طولانی مدت واتراستاپ در محیطهای مختلف کمک میکنند.
برای اجرای واتر استاپها گاهی نیاز است این نوارهای آببند را به یکدیگر متصل کرده تا به صورت یک عضو یکپارچه عمل کنند. همچنین این نوارهای آببند باید به گونهای به بتن یا آرماتور متصل شوند. در این قسمت به بررسی روشهای اتصال واتر استاپ پرداخته میشود:
در برخی محلها، مانند گوشهها، تقاطعها یا طولهای بلندتر از طول رول واتراستاپ، نیاز است که نوارهای آببند را به یکدیگر متصل کنیم تا اتصال یکپارچه و بدون درز ایجاد شود. روشهای اتصال واتر استاپها به یکدیگر عبارتند از:
اتصال واتر استاپ به بتن: برای اتصال واتراستاپ به بتن و آرماتور از بست و گیرههای پلاستیکی یا فلزی استفاده میشود. برخی از واتراستاپها دارای سوراخهایی هستند که با رد کردن سیم آرماتور از آنها یا استفاده از میخ میتوان آنها را مهار کرد.
اتوی واتراستاپ دستگاهی است که برای اتصال دو سر نوار آببند PVC به یکدیگر استفاده میشود. جوشکاری با استفاده از اتوی واتراستاپ به این صورت انجام میشود که دو سر نوار واتراستاپ ذوب میشوند و سپس به همدیگر چسبانده میشوند. این روش معمولاً در محلهایی که نیاز به اتصال طولی واتراستاپها وجود دارد یا زمانی که دو سر واتراستاپ باید به هم متصل شوند، کاربرد دارد.
آزمایشهای کنترل کیفیت واتراستاپ برای اطمینان از عملکرد مناسب این قطعه و تضمین کارایی آن در شرایط مختلف انجام میشود. برای کنترل کیفیت، تکهای از رول نوار آببند بریده شده و تحت آزمایش قرار میگیرد. برخی از آزمایشهایی که برای ارزیابی کیفیت واتراستاپ انجام میشوند، عبارتند از:
تمامی این آزمایشها طبق استانداردهای بینالمللی انجام میشود تا اطمینان حاصل گردد که نوار آببند از نظر کیفیت و عملکرد مطابق با نیازهای مشخص شده باشد.
اجرای واتراستاپ باید به دقت و مطابق با اصول فنی انجام شود. نوار آببند باید در موقعیت مناسب نصب و تثبیت گردد. مراحل اجرای واتراستاپ به شرح زیر است: