داربست زودبست چیست؟ کاربردها و مزایای آن کدام است؟

امروزه استفاده از داربست‌ها در پروژه‌های عمرانی و صنعتی به عنوان یکی از اعضای جدانشدنی در صنعت ساخت و ساز ، بسیار رایج است. با توجه به مشکلات موجود در داربست‌های سنتی مانند ایمنی پایین و سرعت پایین نصب، داربست زودبست که به عنوان نسل جدید داربست‌های فلزی شناخته می‌شود، به عنوان بهترین جایگزین برای داربست‌های سنتی، مشکلات و چالش‌های مربوط به آن‌ها را به خوبی رفع می‌کند.

زودبست چیست؟

داربست زودبست (Quick Stage Scaffolding) یک سیستم داربست مدرن و حرفه‌ای است که برای افزایش سرعت نصب، ارتقاء ایمنی و بهبود دوام و بهره‌وری در پروژه‌های ساختمانی طراحی شده است. این سیستم با توجه به نیاز به ساخت و ساز سریع‌تر و ایمن‌تر، به یکی از محبوب‌ترین انتخاب‌ها در پروژه‌های عمرانی و صنعتی تبدیل شده است

در داربست پیش‌ساخته زودبست، به دلیل طراحی مدولار و سرعت بالای اجرا، زمان نصب تا ۵۰ درصد کمتر از داربست‌های سنتی است. از سوی دیگر، در طراحی و تولید این سیستم داربست جدید، تمامی استانداردهای ایمنی رعایت شده است. هنگامی که ایمنی و سرعت در کنار هم تأمین شوند، منجر به افزایش بهره‌وری و کارایی در پروژه‌های ساخت و ساز می‌شود.

در داربست زودبست، اتصالات به صورت گوه‌ای طراحی شده‌اند و با ضربه چکش به هم محکم می‌شوند. این سیستم نیازی به ابزار خاصی مانند پیچ، مهره یا بست داربست ندارد، که موجب سهولت در اجرای آن می‌شود. همچنین، این داربست‌ها دسترسی سریع و ایمن به ترازهای بالا را فراهم می‌کند.

کاربردهای زودبست

در داربست زودبست، تمام قطعات به صورت پیش‌ساخته تولید می‌شوند. به دلیل سرعت فوق‌العاده در مونتاژ و دمونتاژ، ایمنی بسیار بالا و حفاظت از سقوط و افزایش بهره‌وری در کاربری، این داربست امروزه کاربرد زیادی در صنعت ساخت و ساز پیدا کرده است. در پروژه‌های ساخت و ساز و عمرانی، داربست زودبست به عنوان یک گزینه کاربردی و کارآمد برای فراهم آوردن دسترسی به ارتفاعات و ایجاد مسیرهای ایمن رفت‌وآمد و همچنین انتقال آسان مواد و مصالح ساختمانی استفاده می‌شود. از این رو، داربست زودبست به عنوان یکی از اعضای کاربردی در بسیاری از انواع سازه‌ها و پروژه‌های ساختمانی و عمرانی شناخته می‌شود. از مهم ترین کاربردهای داربست زودبست عبارتند از:

• ساخت و تعمیر نمای ساختمان و انواع ابنیه
• کفراژبندی
• انواع بلند مرتبه سازی و انبوه سازی
• دسترسی به بخش‌های مختلف سازه
• پروژه‌های صنعتی خاص مانند نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها، و سایت‌های نفت، گاز و پتروشیمی
• راه‌ها و پل‌ها
• دسترسی صنعتی و پل ارتباطی موقت
• دکل حفاری
• پروژه های آب و محیط زیست
• ساخت و تجهیز استیج ها و سالن ورزشی
• برجک متحرک و پروژه‌هایی که نیاز به سیستم دسترسی متحرک با ایمنی بالا دارند: برجک متحرک با استفاده از لوله داربست و قطعات پیش‌ساخته فلزی (مانند چرخ‌های قفل‌دار، پلتفرم‌های طبقاتی، نردبان، جانپناه و هندریل) اجرا می‌شود.

مزایا

بارزترین مزایای داربست‌های زودبست شامل آسان بودن نصب، ایمنی بالا، سرعت اجرای بسیار بالا و بهینه‌سازی کاربری است. علاوه بر این، داربست‌های زودبست دارای مزایای متعددی هستند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• آسان نصب و سهولت در باز و بسته شدن
• ایمنی بسیار بالا و حفاظت از سقوط کارگران
• ایجاد فضایی ایمن جهت عبور و مرور عابران
• امکان دسترسی راحت و سریع به نقاط مختلف کار
• اتصال ساده به صورت گوه‌ای و عدم نیاز به ابزار خاص مانند آچار و پیچ و مهره برای نصب
• دوام، استحکام و طول عمر بالا
• افزایش بهره‌وری در پروژه
• قابلیت توسعه در ارتفاع و پلان به راحتی و بدون محدودیت
• مقاومت بالا در برابر انواع بارها اعم از بار ثقلی و بار جانبی ناشی از لرزش و بادهای شدید
• تحمل بارهای متوسط تا سنگین
• سهولت جابه‌جایی و انتقال قطعات داربست به دلیل سبک و کم‌حجم بودن
• کاهش نیروی انسانی برای نصب
• پیش‌ساخته و مدولار بودن سیستم داربست
• انعطاف‌پذیری بالا و قابلیت افزایش و کاهش ارتفاع داربست بدون نیاز به باز کردن کامل سیستم
• یکپارچگی سیستم
• قابلیت استفاده از براکت
• وجود پایه قابل رگلاژ جهت همترازی در سطوح شیبدار و غیر یکنواخت
• قابلیت بازشدن دهانه‌ها توسط خرپاها برای عبور وسایل نقلیه
• قابلیت اضافه شدن شیت‌ها با زوایای مناسب جهت جلوگیری از سقوط اجسام به پایین
• وجود پلتفرم‌های ایمن در تمامی ترازها جهت تردد ایمن
• وجود هندریل در ترازها و تخته پاخور جهت جلوگیری از سقوط

اجزا

داربست زودبست مانند سایر سیستم‌های داربستی از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هرکدام نقش حیاتی در استحکام، ایمنی و کارایی سیستم ایفا می‌کنند. این اجزا شامل لوله‌های عمودی، تیرک‌های افقی و قطعات مورب مهاری می‌باشند. علاوه بر این، قطعات مهم دیگری مانند تخته زیرپایی، پله‌ها و سایر اجزای ایمنی نیز در سیستم زودبست وجود دارند. لازم به ذکر است که برخی از این اجزا با توجه به نیازهای خاص پروژه، می‌توانند حذف شوند.

• پایه زودبست
• مهار زودبست
• زیرپایی یا سکو
• زیرپایی دریچه‌دار
• نردبان زودبست
• پاخور
• کف پله لوله‌ای
• پله ۴ پایه جدید
• پله ۸ پایه
• هندریل چهارپایه
• فک زودبست
• گوه زودبست
• رینگ زودبست
• کنسول
• مهار رابط
• وایر

استانداردها

داربست زودبست که بیشتر در کشورهای اروپایی مورد استفاده است دارای استاندارد هایی اروپایی است که هم در مورد الزامات فنی در مورد داربست مدولار و طراحی داربست ها می باشد. استاندارد های مربوط به زودبست شامل موارد زیر است:

داربست زودبست برای اولین بار در صنعت ساخت‌وساز اروپا توسعه پیداکرد و دارای استانداردهای معتبر اروپایی است. این داربست‌ها طبق الزامات دقیق فنی و ایمنی طراحی شده‌اند تا پاسخگوی نیازهای پروژه‌های عمرانی مدرن باشند. مهم‌ترین استانداردهای مورد استفاده در داربست زودبست عبارتند از:

EN 12810: این استاندارد اروپایی، به مشخصات فنی داربست‌های مدولار پیش‌ساخته می‌پردازد. مواردی مانند ایمنی، استحکام، کیفیت اجزا، مونتاژ، و مقاومت داربست‌ها در برابر بارگذاری را تعیین می‌کند.

EN 12811: این استاندارد اروپایی، روش‌های طراحی داربست‌ها را شامل می‌شود و به تحمل بار، پایداری سازه، الزامات ایمنی، روش‌های آزمایش و عملکرد در حین استفاده می‌پردازد.

DIN 4420: این استاندارد آلمانی، یک استاندارد قدیمی و پایه‌ای در حوزه داربست‌های کاری و حفاظتی است که اصول کلی طراحی، ساخت، الزامات ایمنی و استفاده از داربست‌های مختلف را مشخص می‌کند. اگرچه DIN 4420 به طور خاص فقط درباره زودبست نیست، اما به دلیل اینکه زودبست نیز یک سیستم داربست مدولار است، اصول کلی این استاندارد در طراحی و ارزیابی داربست زودبست قابل استناد است.

محدودیت و چالش

قیمت داربست‌های نوین مانند زودبست، نسبت به داربست‌های سنتی بالاتر است، اما به دلیل مزایایی همچون سرعت بالای مونتاژ و دمونتاژ، کاهش نیاز به نیروی انسانی و افزایش بهره‌وری در اجرای پروژه‌ها، این هزینه اولیه در بلندمدت جبران می شود.

مقایسه داربست زودبست با سایر داربستها

داربست زودبست در مقایسه با سایر سیستم‌های داربستی نظیر داربست سنتی، داربست کاپلاک و شورینگ مثلثی، دارای مزایا و معایبی است که در این بخش به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

از نظر سرعت اجرا، داربست زودبست نسبت به دیگر انواع داربست بسیار سریع‌تر است. اگرچه داربست کاپلاک نیز به دلیل طراحی مدولار و اتصالات آسان خود سرعت اجرای بالایی دارد، اما زودبست از نظر سهولت مونتاژ و دمونتاژ، عملکرد بهتری نشان می‌دهد.

از منظر ایمنی، داربست زودبست نسبت به داربست سنتی دارای ایمنی بسیار بالاتری است. طراحی مهندسی‌شده و قطعات پیش‌ساخته، باعث ایجاد یک سیستم مستحکم و ایمن در پروژه‌ها می‌شود.

داربست زودبست همچنین دارای انعطاف‌پذیری بالایی است و می‌تواند در پروژه‌های متنوعی به کار گرفته شود. این داربست به راحتی قابلیت افزایش یا کاهش ارتفاع و گسترش در پلان را بدون محدودیت خاصی دارد، که در این زمینه نسبت به داربست سنتی و حتی داربست کاپلاک برتری دارد.

از نظر سهولت حمل و جابه‌جایی نیز زودبست نسبت به شورینگ مثلثی (اسکافلد مثلثی) عملکرد بهتری دارد. نصب و باز کردن قطعات زودبست سریع‌تر و ساده‌تر بوده و نیاز به نیروی انسانی کمتری دارد. در مقایسه، اجرای اسکافلد مثلثی نیازمند مهارت و نیروی تخصصی بیشتری است.

با این حال، زودبست‌ها نیز چالش‌هایی دارند. برای مثال، در تحمل بارهای فوق سنگین به اندازه داربست‌های مثلثی (شورینگ) کارایی ندارند. همچنین در مقایسه با داربست کاپلاک، هزینه اولیه خرید داربست زودبست بالاتر است.

در نهایت، برای انتخاب داربست مناسب در هر پروژه باید عواملی همچون نیازهای فنی پروژه، بودجه، ایمنی، سرعت اجرا، شرایط محیطی و… به دقت مورد بررسی قرار گیرد تا بهترین سیستم داربستی انتخاب شود.