فیلر قالب بندی چیست؟ انواع و کاربردهای آن کدام است؟

فیلر قالب بتن یکی از اتصالات قالب‌بندی است که برای پر کردن فضای خالی بین قالب‌ها استفاده می‌شود. هنگامی که فاصله‌ی بین قالب‌ بتن به گونه‌ای باشد که نتوان از سایز استاندارد قالب‌ها استفاده کرد، یا امکان استفاده از قالب در برخی قسمت‌های قالب‌بندی وجود نداشته باشد، استفاده از فیلر قالب بندی توصیه می‌شود. فیلر قالب (فیلر قالب بندی) یک قطعه‌ی واسطه‌ای است که موجب جلوگیری از نشت بتن و ایجاد یکنواختی در سطح بتن می‌شود. همچنین، کیفیت نهایی سازه و فرایند قالب‌بندی را بهبود می‌بخشد.

کاربردها

هنگامی که در فرایند قالب‌بندی بتن، بین دو قالب فضایی خالی می‌ماند که با قالب‌های مدولار استاندارد قادر به پرکردن آن فضا نیستیم، از فیلر قالب‌بندی یا فیلر قالب بتن استفاده می‌کنیم. به‌عنوان مثال، هنگامی که در یک عضو قالب‌بندی از دو یا چند قسمت شروع می‌شود و قالب‌ها در جایی به هم می‌رسند، ممکن است فضایی خالی باقی بماند. فیلرها معمولاً برای ترمیم قالب‌بندی سطوح (معمولا با عرض کمتر از ۱۰ سانتی‌متر) کاربرد دارند. نمونه هایی از کاربرد فیلر قالب‌بندی شامل موارد زیر است:

• پوشاندن فاصله‌هایی که با قالب‌های استاندارد مدولار، پر کردن آن‌ها امکان‌پذیر نیست.
• جلوگیری از نشت بتن و بهبود کیفیت سازه در انواع پروژه‌ها.
• استفاده از فیلر قالب در دیوار، سقف و سایر اعضای سازه‌ای.
• قابل استفاده در تولید قطعات بتنی پیش‌ساخته.
• استفاده در پروژه‌های بزرگ مانند پل‌ها، ستون‌های عظیم و تونل‌ها.
• قابل استفاده در پروژه‌های سد و زیرساختی.
• کاربرد در صنایع مختلف مانند نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاه‌ها.
• در فضاهای محدود، استفاده از فیلر قالب می‌تواند در دمونتاژ کردن قالب‌ها کمک بزرگی کند.
• در پروژه‌های بزرگ که قالب‌ها با جرثقیل جابه‌جا می‌شوند، با تعبیه فیلر بین قالب‌ها، می‌توان به راحتی قالب‌ها را از یکدیگر و از سطح بتن جدا کرد.

انواع فیلر قالب‌بندی

فیلرهای قالب بتن با توجه به نوع پروژه و نوع قالب‌ها از جنس‌های مختلفی ساخته می‌شوند که در قسمت زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• فیلر فلزی: این فیلرها که عموماً از جنس فولاد ساخته می‌شوند، در برابر فشار و ضربه بسیار مقاوم هستند و قابلیت استفاده‌ی مجدد و دوام زیادی دارند. همچنین در مقابل دما یا فشار دچار تغییر شکل نمی‌شوند. به همین دلیل در پروژه‌های بزرگ و سنگین با حجم بتن‌ریزی زیاد کاربرد دارند.
• فیلر چوبی: نوع دیگری از فیلرها، فیلرهای چوبی هستند که در پروژه‌هایی که نیاز به عایق حرارتی دارند، استفاده می‌شوند. این فیلرها قابلیت تجزیه‌پذیری و تجدیدپذیری دارند و از این نظر سازگاری بیشتری با محیط زیست دارند.
• فیلر پلاستیکی: فیلرهای پلاستیکی نسبت به فیلرهای فلزی و چوبی وزن کمتری دارند. با این حال، در مقابل فشار بالا عملکرد خوبی ندارند و در برابر فشار و دمای زیاد دچار آسیب یا تغییر شکل خواهند شد.
• فیلر فومی: فیلرهای فومی علاوه بر اینکه سبک هستند، دارای انعطاف‌پذیری بالایی نیز می‌باشند و می‌توانند بین قالب‌ها به راحتی قرار بگیرند. این ویژگی باعث می‌شود که در پروژه‌های مختلفی مورد استفاده قرار گیرند.

برای انتخاب فیلر مناسب، باید به نیازهای پروژه، شرایط محیطی و بودجه‌ی موجود توجه داشت و بهترین فیلر را با این معیارها انتخاب کرد.

همچنین فیلرها از لحاظ روش تولید در دو نوع لبه خم و جوشی تولید می‌شوند.

• فیلر لبه خم: این فیلرها که با لبه‌های خم‌خورده طراحی شده‌اند، از جنس فلزی، پلاستیکی یا فومی تولید می‌شوند. لبه‌های خم این فیلرها می‌توانند در قالب‌های لبه خم یا قالب‌های پیچیده و منحنی به‌راحتی قرار گیرند. از محدودیت‌های این فیلرها می‌توان به این نکته اشاره کرد که معمولاً در پروژه‌های کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرند و برای استفاده در قالب‌های تکراری و پروژه‌هایی که قالب‌ها چند بار تکرار می‌شوند، مناسب هستند.
• فیلر لبه جوش: فیلر لبه جوش که به عنوان یک قطعه‌ی مکمل در قالب‌های جوشی عمل می‌کند، از اتصال جوشی یک تسمه‌ی پانچ به یک ورق تولید می‌شود. فیلر جوشی از جنس فلز می‌باشد و دارای مقاومت بالایی است. این فیلرها هنگام اجرا اتصالات محکمی ایجاد می‌کنند و به همین دلیل قابلیت استفاده در پروژه‌های بزرگ و سنگین را دارند و می‌توانند فشار و وزن بتن را به خوبی تحمل کنند. طراحی فیلرهای جوشی به گونه‌ای است که هر کدام از آن‌ها می‌توانند فواصل کم یا زیاد بین قالب‌ها را به راحتی پوشش دهند و یک نوع از فیلر برای فواصل مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فیلرهای جوشی مزایایی دارند که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقاومت بالا
• استحکام زیاد
• نصب آسان
• اتصال محکم
• قابلیت استفاده در بین فواصل مختلف

فیلرهای جوشی با توجه به سایز لبه در دو سایز لبه ۵ و لبه ۶ تولید می‌شوند:

• فیلر لبه ۵: برای اتصال به انواع قالب‌های لبه ۵ کاربرد دارد.
• فیلر لبه ۶: برای اتصال به قالب‌های لبه ۶ به کار می‌رود.

مشخصات فیلر جوشی

این فیلرها از یک ورق با عرض مورد نیاز مشتری ساخته می‌شوند و طول آن‌ها به طور استاندارد ۱ متر یا ۱.۵ متر می‌باشد. یک تسمه‌ی پانچ‌شده به ورق فلزی جوش داده می‌شود که با آن به سایر قالب‌ها متصل می‌شود. مقطع این قطعه به شکل T است. تسمه‌ی جوشی باید حدود ۲.۵ سانتی‌متر با یکی از لبه‌های ورق فاصله داشته باشد. فاصله تسمه تا لبه دیگر ورق به طور استاندارد می‌تواند فواصل مختلف ۱۰سانتی متر، ۱۵ سانتی متر، ۲۰ سانتی متر، ۲۵ سانتی متر و ۳۰ سانتی متر داشته باشد. برای خرید فیلر قالب بندی باید با توجه به پروژه، سایز مناسب را انتخاب و خریداری کرد. تسمه فیلر بنا به سفارش مشتری می‌تواند دارای عرض ۵ سانتی‌متر یا ۶ سانتی‌متر باشد. همچنین برخی تولیدکنندگان این فیلر را به صورت ساده یا سوراخ‌دار عرضه می‌کنند.

مزایا

• جلوگیری از نشت بتن: فیلر با پر کردن شکاف‌های موجود بین قالب‌ها، مانع از خروج بتن، دوغاب سیمان و آب می‌شود.
• ایجاد سطح صاف و یکنواخت: با استفاده از فیلر، خلأهای موجود بین قالب‌ها پر می‌شود و سطح بتن پس از جدا سازی قالب، صاف و بدون خلل و فرج خواهد بود.
• افزایش استحکام و پایداری قالب: فیلر قالب‌بندی به عنوان یک قطعه‌ی واسطه، اتصال بین قالب‌ها را محکم کرده و از تغییر شکل و جابه‌جایی آن‌ها در زمان بتن‌ریزی جلوگیری می‌کند.
• کاهش هزینه‌های بتن‌ریزی: با جلوگیری از نشت بتن و افزایش بهره‌وری در فرایند قالب‌بندی، باعث کاهش هزینه‌های کلی پروژه خواهد شد.
• سهولت اجرا و نصب: طراحی انواع فیلرها به گونه‌ای است که نصب و تنظیم آن‌ها سریع و آسان بوده و زمان عملیات قالب‌بندی را بهبود می‌بخشد.
• افزایش دوام سازه: به دلیل پر شدن فضاهای خالی و جلوگیری از نفوذ هوا یا آب به داخل بتن، از طریق درزها و فضاهای خالی، آسیبی به بتن به دلیل نفوذ آب یا هوا وارد نمی‌شود.
• استفاده‌ی طولانی‌مدت: انواع فیلرهای قالب‌بندی با توجه به جنسشان، دوام گوناگون و البته بالایی دارند و به همین دلیل می‌توان از آن‌ها به دفعات استفاده کرد.
• باز کردن راحت قالب‌ها: در مقاطع محدود و بسته، که فضای کافی برای دمونتاژ قالب‌ها وجود ندارد، با استفاده از فیلر بین قالب‌ها می‌توان عملیات قالب‌برداری را تسهیل بخشید.
• اندازه‌های مختلف: فیلرهای قالب‌بندی با توجه به نیاز پروژه، قابل سفارش و ساخت در انواع سایزهای مختلف می‌باشند.